Celestyn Freinet

                             Celestyn Freinet

Niegdyś uważany był za jednego z najbardziej znanych pedagogów we Francji. Po dziś dzień jego osoba jest znana na całym świecie, a studenci pedagogiki z zaciekawieniem poznają jego koncepcję rozumienia umysłu dziecka. Jego działalność opierała się nie tylko na teoretycznych założeniach, ale i na praktycznym doświadczaniu. Uważany jest za twórcę nietypowej teorii pedagogicznej, która powszechnie nazywa się Nowoczesną Szkołą Francuską Technik Freineta.

Do części składowych teorii Celestyna Freineta zaliczamy:

• swobodną ekspresję,
• wychowanie przez pracę,
• metody naturalne,
• spółdzielczą samorządność

Do rozwoju można pobudzać wychowanka poprzez zastosowanie szeregu wymienionych w owej koncepcji "technik szkolnych". Są nimi m.in.:

• swobodny tekst,
• korespondencja międzyszkolna,
• doświadczenie poszukujące,
• planowanie pracy,
• fiszki autokreatywne,
• gazetka szkolna,

Janusz Korczak

                             Janusz Korczak

Lekarz, pisarz i pedagog polski. Uważał, że każdemu dziecku należy się szacunek. Organizował życie dzieci na wzór demokratyczny, wprowadzał samorząd dziecięcy i uczył sprawiedliwości. Dużą rolę w wychowaniu położył na samodzielność dzieci, które wydawały własną gazetkę. Szczególnie opiekował się dziećmi osieroconymi.

PRAWA DZIECKA WG. J. KORCZAKA

 

„Nie ma dzieci, są ludzie” głosił J. Korczak

Dziecko to mały człowiek,  to samoistna jednostka, która zasługuje na szacunek i przestrzeganie jej praw. Janusz Korczak, który cenił wartości: sprawiedliwość, szacunek, godność, piękno, prawdę i miłość do bliźniego, apelował do wychowawców, aby zatroszczyli się o podstawowe prawa dziecka. Prawa dziecka przysługują bowiem każdemu dziecku niezależnie od wieku, płci, koloru skóry czy narodowości.

Spośród wielu praw, o których pisał Janusz Korczak i o które walczył, należy wymienić:

Prawo do szacunku 

  Szanować dziecko to znaczy szanować jego uczucia. Dzieci trzeba nie tylko kochać, ale też dobrze traktować, a to oznacza indywidualne podejście do każdego wychowanka.  Społeczeństwo powinno nieustannie starać się, aby każde dziecko miało prawo do poszanowania godności własnej.

Prawo do niewiedzy 

Dla małego człowieka nie wszystko jest proste i jasne jak nam dorosłym się wydaje. 

Otaczająca rzeczywistość jest dla niego nieznana i w dużym stopniu niezrozumiała. Zadaniem dorosłego jest wspomaganie dziecka w procesie pojmowania świata. Dlatego niezbędnym elementem są tutaj: wyrozumiałość, cierpliwość podczas niekończących się pytań i rozsądek w spojrzeniu na popełniane błędy, które wynikają z niewiedzy.

Prawo do niepowodzeń i łez 

Nie wolno oskarżać ani ganić dziecka w obliczu niepowodzenia. Należy towarzyszyć mu w zdobywaniu życiowego doświadczenia. Zamiast karania współczesna psychologia proponuje – „pokaż dziecku jak można naprawić zło”.

Prawo do upadków 

Upadek to rzecz normalna i naturalna. Przebywając na co dzień z dziećmi nie powinno nas dorosłych dziwić, że dzieci doświadczają porażki. Wychowawca uznając prawo do upadku, akceptując błędy podopiecznych musi pamiętać, że jego obowiązkiem jest obserwowanie zachowania, wyjaśnianie przyczyn nieprawidłowości  oraz podejmowanie działań kompensacyjnych wobec dzieci, które tego potrzebują.

Prawo do własności 

Respektowanie tego prawa jest konieczne zarówno przez nauczycieli jak i rodziców. Uczymy dzieci, że mają prawo do własności, ale również powinny je respektować wobec innych.

Prawo do tajemnicy 

Dzieci, nawet te najmłodsze, mają swoje tajemnice osobiste, rodzinne czy koleżeńskie. Dorośli powinni je szanować. Nauczyciel szanujący tajemnicę dziecka, uczy swoja postawą, że są sprawy, o których nie mówi się wszystkim.

Prawo do radości 

J. Korczak w swoim pamiętniku pisał – „dziecku potrzebna jest jasność szczęścia i ciepło miłości…. Niech dzieci się śmieją, niech będą wesołe.” 

Dziecko powinno wychowywać się w miłej i serdecznej atmosferze, pełnej uśmiechu i radości.

Prawo do wypowiadania swoich myśli i uczuć 

Należy dać dziecku prawo do wyrażania własnych poglądów i uczuć, przyjmując je stosownie do wieku i dojrzałości dziecka. Dzieci potrzebują tego, by ich uczucia były akceptowane i doceniane. Łamanie tego prawa jest krzywdą wyrządzoną dziecku, którą trudno w życiu naprawić. 

Prawo do dnia dzisiejszego 

Dziecko żyje teraźniejszością, bieżącą chwilą i to liczy się najbardziej. Wszystko co było w przeszłości czy dopiero ma nadejść, nie jest dla niego tak ważne. 

Maria Montessori

                                    Maria Montessori 

Maria Montessori  była pierwszą kobietą, która uzyskała tytuł doktora nauk medycznych na Uniwersytecie w Rzymie. Była lekarzem psychiatrą, antropologiem i pedagogiem, twórczynią nowatorskiej metody pedagogicznej (Metoda Montessori), powstałej w wyniku badań naukowych i licznych obserwacji. Montessori uważała, że głównym zadaniem pedagogiki jest wspieranie spontaniczności i twórczości dzieci, umożliwianie im wszechstronnego rozwoju fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego.

Cele pedagogiki Montessori
Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.
Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:

• rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,
• wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,
• wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,
• osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,
• wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,
• uniezależnieniu od nagrody,
• formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,
• szacunku dla pracy innych,
• rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,
• osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.

Materiały Montessori- można je podzielić na pięć kategorii:

1. Materiał do ćwiczeń z praktycznego życia – związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi.
2. Materiał sensoryczny – rozwijający poznanie zmysłowe, służy pobudzaniu aktywności umysłowej.
3. Materiały do nauki języka, matematyki, kultury i innych dziedzin wiedzy.
4. Materiały artystyczne związane z ekspresją muzyczną, plastyczną i zręcznościową dziecka.
5. Materiały religijne, np. przedstawiające przypowieści biblijne.

Zadania pedagogiki Montessori: uczenie przez działanie: dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami samodzielność: dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności. koncentracja: dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań. lekcje ciszy: dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych. porządek: dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu. społeczne reguły: dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci uczą się przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj. obserwacja: jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem. indywidualny tok rozwoju każdego dziecka: dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę i indywidualną opiekę nauczyciela. Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.

Rudolf Steiner

                                     Rudolf Steiner

Był niemieckim pedagogiem, twórcą idei wychowania i nauczania dzieci i młodzieży zgodnie z antropozofizyczną nauką o człowieku, według której poprzez ćwiczenia duchowe, medytację i koncentrację można rozwijać oraz doskonalić drzemiące w każdym człowieku nadzmysłowe, wyższe możliwości, prowadzące do pełni człowieczeństwa. W 1919 roku założył w Stuttgarcie pierwszą niezależną Wolną Szkołę typu Waldorf. 

Istotą pedagogiki woldorfskiej było i jest skupienie uwagi na dzieciach i dostosowanie metodologii i dydaktyki do ich potrzeb i możliwości. Celem szkoły steinerowskiej jest pomoc dziecku w poznawaniu samego siebie w odkrywaniu celu własnego życia i swojego miejsca w świecie poprzez czynne uprawianie różnych dziedzin ekspresji artystycznej i ćwiczenie sprawności intelektualnej. Dąży ona również do praktycznego poznania świata natury i kultury. Szkoła jest wspólnotą obejmującą dzieci z najróżniejszych grup społecznych, religijnych i narodowościowych i działa w pełni tolerancji i akceptacji.

W klasach niższych zdecydowanie dominują zajęcia o charakterze

• artystycznym i dopiero później wprowadzone są przedmioty o charakterze intelektualnym 
• szkoła waldorfska opiera się na współpracy nauczycieli i uczniów,
• szkoła waldorfska rządzi się samodzielnie, zwłaszcza na drodze kolegialnej samorządności rady pedagogicznej,
• szkoła waldorfska stara się wychowanie ukierunkować autropologicznie, tzn. dostosowuje treści kształcenia, plan lekcji itd. do potrzeb i budzących się zdolności, możliwości młodych ludzi,
• szkoła waldorfska rozpoczyna nauczanie języków obcych już od pierwszych dwu klas szkoły podstawowej, bo w tym wieku dziecko uczy się jeszcze bezpośrednio naśladując i łatwo chwyta intonację i wymowę,
• szkoła waldorfska realizuje nie tylko poszerzone kształcenie artystyczne, lecz także naukę rzemiosła i robót ręcznych, co w klasach szczebla średniego uzupełnione zostaje lekcjami technologii, włącza się tu aspekt pracy. I chłopcy i dziewczęta zdobywają te same umiejętności,
• szkoła waldorfska nie uznaje selekcji, to znaczy drugoroczności, nie uznaje stopni i związanej z nimi presji na wyniki,
• szkoła waldorfska jest jednolitą szkołą podstawową i średnią, tzn. nie selekcjonuje według wyników, lecz prowadzi grupy, w których uczy się razem młodzież o rozmaitych uzdolnieniach i rodowodach społecznych,
• samokształcenie nauczycieli jest instytucjonalnie ujęte w cotygodniowych zebraniach pedagogów i psychologów,
• lekarz szkolny należy do zespołu nauczycielskiego. Uczestniczy w zebraniach, chodzi na lekcje, bada dzieci, uwzględniając prócz higieny również zdrowotno-medyczny aspekt uczenia się niekiedy prowadzi też lekcje w klasach szczebla średniego 

Znani pedagodzy

 Pedagogika jest nauką posiadającą własny przedmiot i metody badań oraz wyodrębniony system pojęć. Przedmiotem badań pedagogiki jest, opisywana i wyjaśniana za pomocą różnych teorii, praktyka edukacyjna. Dlatego pedagogika to zarazem nauka, jak i sztuka – sztuka dobierania celów, metod i środków adekwatnych do projektowanej sytuacji wychowawczej. Wiedzę o wychowaniu tworzyło wielu wybitnych pedagogów. 

Poniżej zaprezentuje kilka znanych pedagogów ;)